Uczestnictwo i partycypacja Pojęcie partycypacji i uczestnictwa mogą być stosowane wymiennie

1. 
   Uczestnictwo i partycypacja
   

1. 
   Pojęcie partycypacji i uczestnictwa mogą być stosowane wymiennie
   

„Udział A. UCZESTNICTWO, uczestniczenie, współuczestnictwo, współudział, partycypacja, partycypowanie, B. CZŁONKOSTWO, przynależność, akces, przystąpienie, przyłączenie (się), wstąpienie, immatrykulacja, ingremiacja, wtajemniczenie, przyjęcie, inicjacja, chrzest, konfirmacja.”

• 
  Pojęcie uczestnictwa odnosi się do złożonej więzi między całością a częścią. Chodzi jednak o taką całość, która skupia istoty świadome i kierujące się własnymi potrzebami,
  
• 
  Określenie ‘uczestnik’ rezerwujemy dla człowieka - jednostki, grupy, wspólnoty.
  

• 
  Brać udział (strona aktywna)
  
• 
  Mieć udział (strona pasywna- lecz nie tylko)
  

2. 
   Definicja B. Misztala:
   

- charakterystyczną i określaną przez normy społeczno-kulturowe pozycję i rolę w tej całości czy konstelacji;

- subiektywnie odczuwaną bądź obiektywnie istniejącą więź społeczną spajającą w pewien sposób uczestników;

- w niektórych przypadkach również formalnie potwierdzone lub zewnętrznie manifestujące się członkostwo."

3. 
   M. Karwat:
   

• 
  Być przy czymś (a jeszcze bardziej w czymś) obecnym (por. uczestnik wydarzenia, spotkania) lub wręcz być z czymś związanym, zwłaszcza trwale (por. uczestnik inicjatywy, członek organizacji);
  
• 
  Odnosić korzyści lub ponosić straty z tytułu samej przynależności, bycia częścią całości, członkiem zbiorowości;
  
• 
  Przyczyniać się własnym funkcjonowaniem lub świadomym działaniem, aktywnością do funkcjonowania całości, do której się należy, spełniać w jej ramach określone funkcje, role i zadania; [wnoszenie wkładu]
  
• 
  Odnosić korzyści lub ponosić straty z tytułu zamierzonego działania na rzecz lub wbrew interesom danej całości.”
  

• 
  Kryterium powtarzalności i trwałości (Karwat):
  

• 
  Incydentalne
  
• 
  Procesualne
  
• 
  Strukturalne
  

4. 
   Bierna i czynna strona uczestnictwa (Karwat) :
   

• 
  Bierne uczestnictwo:
  

• 
  Czynna strona uczestnictwa:
  

5. 
   Obiektywny, intersubiektywny i subiektywny wymiar uczestnictwa (Karwat)
   

• 
  Obiektywny aspekt uczestnictwa odnosi się do trojakich zagadnień:
  

b) obiektywna przynależność (bycie elementem pewnej trwale zorganizowanej całości, struktury społecznej) i jej konsekwencje: uzależnienie od tej całości, "zawdzięczanie" jej czegoś, spełnianie w jej ramach jakichś funkcji, obsługiwanie funkcjonowania tej całości;

c) obiektywna współzależność jednostek lub grup mających status współuczestnika; wzajemne (choć niekoniecznie symetryczne i równoważne) powiązanie ich sytuacji, ich interesów, szans społecznych, wzajemne ograniczanie siebie ze względu na swoje współistnienie w łonie danej całości i ze względu na wymogi i zasady funkcjonowania owej wspólnej i nadrzędnej całości.

• 
  Intersubiektywny aspekt uczestnictwa tworzą trzy typy relacji:
  

(2) odzwierciedlenie tego wzajemnego uzależnienia w ich świadomości;

• 
  Subiektywny aspekt uczestnictwa:
  

6. 
   Uczestnictwo:
   

• 
  Incydentalne
  
• 
  Procesualne
  
• 
  Strukturalne
  

2. 
   Partycypacja polityczna:
   

1. 
   Partycypacja polityczna (uczestnictwo polityczne) – wszelka dobrowolna aktywność, poprzez którą jednostki lub grupy społeczne chcą wpływać na wybór rządzących i/lub rezultaty działań politycznych
   

• 
  Według najpopularniejszego stereotypu uczestnictwo w polityce = zajmowanie się polityką (zainteresowanie polityką, dążenia, ambicje polityczne).
  

• 
  Partycypacja jest formą wpływu politycznego obywateli, kto i w jaki sposób rządzi. Obejmuje uzyskiwanie wiedzy o zjawiskach politycznych, świadomość, własnych interesów o ich związków z polityką oraz zaangażowanie w działalność polityczną.
  

• 
  Partycypacja jest formą legitymizowania systemu politycznego, jego instytucji, zasad, decyzji, oraz osób zajmujących stanowiska polityczne, współprzyczynia się do podniesienia poziomu stabilności społecznej.
  

2. 
   Aspekty zjawisk politycznych które można rozpatrywać w kontekście uczestnictwa (Karwat):
   

• 
  Przekonania, idee;
  
• 
  Motywy aktywności i bierności;
  
• 
  Wzory zachowań w życiu publicznym,
  
• 
  Manifestowanie postaw i identyfikacji,
  
• 
  Wyrażanie dążeń, woli, żądań i oczekiwań;
  
• 
  Organizowanie się na rzecz artykulacji, forsowania i realizacji własnych interesów we własnym zakresie;
  
• 
  Wywieranie nacisku na otoczenie;
  
• 
  Podej­mowanie decyzji i działań praktycznych;
  
• 
  Czerpanie korzyści własnych,
  
• 
  Bycie współsprawcą i tym samym współodpowiedzialnym, ponoszenie i przyjmowanie odpowiedzialności;
  
• 
  Przyznawanie, respektowanie i odmowa uznania lub ograniczanie prawa do uczestnictwa, walka poszczególnych podmiotów o prawo do partycypacji lub o poszerzenie zakresu własnego uczestnictwa i zmianę statusu uczestników.
  

3. 
   Sposoby rozumienia pojęcia:
   

• 
  Poszukiwanie wolności przez jednostki
  
• 
  Zgłaszanie przez formalne lub nieformalne grupy obywateli żądania autonomii, pluralizmu i wzrostu udziału w sprawowaniu władzy w życiu publicznym
  
• 
  Normatywna i faktyczna zasada nadająca legitymizację procesom podejmowania decyzji politycznych
  
• 
  Funkcjonalna przesłanka dla wzrostu ekonomicznego, modernizacji, wzrostu wydajności oraz innowacyjności technicznej
  
• 
  Cel i środek niezbędny dla efektywnych reform we wszystkich obszarach polityki, zarówno w „normalnych” czasach jak i w okresach systemowych lub sektorowych kryzysów.
  

4. 
   W ujęciu Almonda i Verby partycypacja polityczna to:
   

5. 
   Przesłanki partycypacji:
   

• 
  Dobrowolna aktywność podmiotów
  
• 
  Poziom prawnie kreślonej autonomii poszczególnych podmiotów działań i wyborów politycznych
  
• 
  Istnienie przynajmniej minimalnych szans na wpływania na politykę, gwarantowanych przez formalne zasady i instytucje oraz określony stopień odpowiedzialności elit politycznych
  

6. 
   Trzy aspekty uczestnictwa politycznego wg. K. Skarżyńskiej:
   

• 
  Akt symboliczny vs realny wpływ. (to skala od działań symbolicznych i rytualnych do świadomych i aktywnych działań)
  
• 
  Konwencjonalność vs niekonwencjonalność. (to skala od działań niekonstytucyjnych niezgodnych z istniejącymi i dopuszczalnymi normami ekspresji i wpływu politycznego do form legalnych i zgodnych z istniejącymi kanonami)
  
• 
  Intensywność (to trwałość, stabilność zachowań na skali od ulegania przez identyfikację do internalizacji)
  

7. 
   Typologie partycypacji politycznej:
   

• 
  Kryterium konstytucjonalności:
  

• 
  Konstytucyjna
  
• 
  Niekonstytucyjna
  

• 
  Kryterium legalności:
  

• 
  Legalna (podpisywanie petycji, pisanie listów do polityków, uczestnictwo w legalnych manifestacjach)
  
• 
  Nielegalna (dzikie strajki, okupowanie fabryk i urzędów, blokowanie ruchu ulicznego).
  

• 
  Kryterium legitymowania:
  

• 
  Legitymizująca
  
• 
  Nielegitymizująca
  

• 
  Kryterium konwencjonalizmu:
  

• 
  Konwencjonalna aktywność zgodna z porządkiem konstytucyjnym, mieszcząca sie w ramach instytucji demokratycznych (przede wszystkim udział w wyborach i referendach).
  
• 
  Niekonwencjonalna to podejmowanie - bez pośrednictwa instytucji - działań mających na celu wpływ na decyzje rządzących (np. manifestacje, okupacje budynków, strajki).
  
• 
  Rytualna i symboliczna (np.: udział w uroczystościach, defiladach, świętach państwowych bez poczucia i realnego wpływu na życie polityczne)
  

8. 
   Poziomy upolitycznienia:
   

• 
  Obiektywne uzależnienie: każda jednostka - czy tego chce, czy nie, niezależnie od swej woli i świadomości - jest obiektem polityki,
  
• 
  Obiektywne uwikłanie - w tym wypadku jednostka nie jest już tylko biernym przedmiotem oddziaływań, ale świadomym i aktywnym uczestnikiem praktyki społecznej.
  
• 
  Podmiotowość - Podmiotowość to trwała zdolność do względnie suwerennych i racjonalnych działań zaspokajających potrzeby tego, kto działa i zinternalizowane przezeń potrzeby określonych wielkich grup społecznych; działań wywołujących społecznie istotne skutki i zwiększających społeczne znaczenie działającego.