Ćwiczenie 59. (2 punkty)
 Pobieranie 101.87 Kb.
|
| Wiek XIX
Ćwiczenie 59. (2 punkty) Odpowiedz, w którym roku miało miejsce wydarzenie przedstawione na poniższym, współczesnym mu, obrazie Jacquesa-Louisa Davida. Podkreśl odpowiednią datę i przedstaw argumentację uzasadniającą Twój wybór.
a) 1789. b) 1799.
c) 1804. d) 1815.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ćwiczenie 60. (3 punkty) Przeczytaj fragment pracy historyka Tadeusza Cieślaka. „Pokój między Rosją a Szwecją w dniu 17 IX 1809 r. [...] był [...] zrezygnowaniem przez Szwecję z terytorium Finlandii [...]. Nowa koncepcja polityczna Karola Jana zmierzała do uzyskania rekompensaty za Finlandię w postaci Norwegii, dotychczas przynależnej do Danii, wówczas związanej z Napoleonem I. Dążenie do zagarnięcia Norwegii nie było czymś nowym w polityce szwedzkiej, ale dokonywanie tego przy poparciu - a co najmniej życzliwej neutralności - Rosji stanowiło koncepcję polityczną dotychczas nie spotykaną. Koncepcje Karola Jana nazywano «polityką 1812 roku» z racji ujawnienia ich właśnie w tym roku, w dniu 30 sierpnia, przez podpisanie w Turku przymierza z Rosją, wymierzonego przeciw Napoleonowi." T. Cieślak, Historia Finlandii, Wrocław 1983, s. 130-131
…………………………………………………………………………………………… C. Podkreśl właściwe zakończenie zdania. Były marszałek napoleoński, Jean Bernadotte, został królem Szwecji jako Karol Jan, a inny marszałek Napoleona, Joachim Murat, został królem:
Ćwiczenie 61. (4 punkty) Przeczytaj fragment pracy historyka Kazimierza Piesowicza. „Wojny napoleońskie, a zwłaszcza blokada kontynentalna postawiły handel europejski w zupełnie nowej sytuacji. Największy wpływ wywarła ta nowa sytuacja na gospodarkę brytyjską, która była wówczas najsilniej uzależniona od handlu zagranicznego. Jednakże wbrew przewidywaniom polityków napoleońskich gospodarka brytyjska nie załamała się pod wpływem blokady, a nawet odniosła z niej pewne korzyści. Niedostatek żywności i wysokie jej ceny zachęciły landlordów do intensyfikacji produkcji rolnej; podjęto znaczne inwestycje w rolnictwie, które przyniosły wzrost wydajności ziemi i dalszy rozwój hodowli. Przemysł zaś, pozbawiony rynków zbytu w Europie, szukał ich w innych częściach świata. Właśnie wtedy Anglicy zaczęli na większą skalę eksportować tkaniny fabryczne do krajów arabskich (do imperium tureckiego), do Indii, a zwłaszcza do Ameryki Południowej [...]. Dzięki tym nowym rynkom eksport Anglii, którego więcej niż połowę stanowiły wyroby włókiennicze (przędza oraz tkaniny bawełniane i wełniane), wzrósł w latach 1790-1815 prawie trzykrotnie." K. Piesowicz, Struktury gospodarcze w Europie [w:] Europa i świat w epoce napoleońskiej, Warszawa 1977, s. 230
„Najważniejsza dla Napoleona sprawa blokady tkwiła jak gdyby w mocnych ramach, chociaż nie bez luk. [...] Jeśli jednak system ten miał skutecznie działać, nale żało za wszelką cenę włączyć do niego Portugalię, nie mówiąc już o tym, że blokada w ogóle nabierała znaczenia tylko w takich warunkach, gdyby się okazało możliwe uni cestwienie i wyeliminowanie na przyszłość wszelkiej kontrabandy. [...] Rzeczywistość zaś wyglądała w ten sposób, że towary zamorskie przychodziły nadal, wwożone na okrętach pod różnymi flagami, byle nie pod angielską." , L.Bazylow, Historia powszechna 1789-1917, Warszawa 1981, s. 136-137, 148 A. Na podstawie obu tekstów wyjaśnij pojęcie „blokada kontynentalna". ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… B. Na podstawie obu tekstów wymień jeden sposób doraźny oraz dwie perspektywiczne inicjatywy podjęte przez Brytyjczyków dla przeciwdziałania negatywnym skutkom ekonomicznym blokady kontynentalnej. 1. sposób doraźny 2. inicjatywy perspektywiczne: a)
b) Ćwiczenie 62. (2 punkty) Przeczytaj uważnie fragment pracy brytyjskiego historyka Johna Keegana. „Rzeź zaś była istotą wojny w czasach Clausewitza. Na rzeź szło się w szyku, rzędami. Szereg za szeregiem czekał w milczeniu na swoją kolej. Pod Borodino piechota z korpusu Ostermanna-Tołstoja przez dwie godziny trwała bez ruchu pod bezpośrednim ogniem dział. „Tylko martwi, co osuwali się na ziemię, zakłócali zdyscyplinowany bezruch". Ci, co uszli cało z tej rzezi, gotowali się na następną. Larrey, główny chirurg Wielkiej Armii, w ciągu jednej nocy pod Borodino amputował dwieście kończyn. Tylko szczęśliwcy trafiali pod nóż. Reszta dogorywała na polu. Eugene Labaume pisał o «zwałach rannych żołnierzy, co pchani instynktem zlegali jeden na drugim w krwawych stosach. Przytomniejsi błagali, by ich dobić i położyć kres cierpieniom»." J. Keegan, Historia wojen, Warszawa 1998, s. 23
B. Na poniższej mapie kółkami z kolejnymi cyframi (od 1 do 5) zaznaczono pięć miejsc, gdzie doszło do wielkich bitew w czasie wojen napoleońskich. Poniżej wpisz numer, którym oznaczono miejsce bitwy wspomnianej w tekście Keegana.
Ćwiczenie 63. (2 punkty) A. Odpowiedz, z jakim okresem w historii państwa polskiego wiążą się fakty przed stawione w poniższych wspomnieniach Leona Dembowskiego. Podkreśl właści wą odpowiedź. Następnie przedstaw argumentację uzasadniającą Twój wybór. „Rząd [...] w szczególnym znajdował się położeniu. Zgromadziwszy się około króla, zdawał się wodze władzy brać w ręce, a tymczasem Davout i rezydent francuski [...] rządzili wszystkim i nic nie mogło się stać bez ich woli. [...] Nadto konstytucja nowa obalała z gruntu dawne zwyczaje, przywileje, prerogatywy i prawodawstwo. Rządy pruskie, po których procedura karna została, przyczyniły się jeszcze do większego zamieszania, a jeśli zważymy, że bardzo mała liczba znajdowała się ludzi, którzy by gruntownie odbyli nauki, lub w służbie cywilnej odbyli praktykę, to doprawdy dziwić się trzeba, że wśród tego nie powstał okropny chaos i temu więcej oceniać trzeba niezmordowaną gorliwość osób, które stały na czele. Oni to z epoki sejmu czteroletniego lub insurekcji kościuszkowskiej siaką taką praktykę wyniósłszy dla pomocników swoich stali się formalnymi profesorami". Fakty w tym tekście wiążą się z:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ćwiczenie 64. (4 punkty) Posługując się przytoczonymi w tabeli danymi, wykonaj poniższe polecenia. Tabela. Import niewolników z Afryki do Ameryki w wiekach XV-XIX
Źródto: E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1977, s. 47 A. Wymień lata, w których łącznie do obu Ameryk trafiło najmniej niewolników. …………………………………………………………………………………………… B. Podaj jedną z głównych przyczyn, dla których w okresie wskazanym powyżej (A) przez Ciebie łącznie do obu Ameryk trafiło najmniej niewolników. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… C. Wymień część Ameryki, do której w latach 1811-1870 trafiło prawie 7-krotnie mniej niewolników niż w okresie poprzednim (1701-1810). …………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ćwiczenie 65. (3 punkty) Przeczytaj fragment pracy historyka Jana Kucharzewskiego. „Mikołaj I doskonale, jak zresztą i poprzednicy jego i następcy, wiedział o tern, że czynownicy jego grabią niemiłosiernie ludność, i od czasu do czasu wymierzał karę głośniejszemu łapownikowi, który był kozłem ofiarnym, wśród tysiąca bezkarnych. Praktyka ta miała również dawną tradycję. Iwan Groźny, instynktem wiedziony, stosował, gdy chodziło o łupienie ludności, metodę Makiawela. który radził monarchom, aby środki uciążliwe dla poddanych stosowali nie osobiście, lecz przez pośrednictwo innych ludzi. Posyłał Iwan, jako zarządców ziem oddalonych, biednych kniaziów i diaków na odkarmienie się (na kormleńje), nie przeszkadzał im przez czas dłuższy obdzierać ludności, lecz oto nagle urzędnik, już dobrze zbogacony, zostawał oddany pod sąd, czyli szedł pod knuty, majątek jego konfiskowano do kasy carskiej, obdartej przezeń ludności nic nie zwracano. Od czasu do czasu odbywało się ostentacyjne publiczne torturowanie urzędników, znienawidzonych przez ludność za ich zdzierstwo." J. Kucharzewski, Od białego caratu do czerwonego, t. 1, Warszawa 1926, s. 25
…………………………………………………………………………………………… B. W tekście Kucharzewskiego podkreślono nazwisko Makiawela. Wymień tytuł jego dzieła, w którym zawarł swoje rady dla rządzących. …………………………………………………………………………………………… C. Uzupełnij drzewo genealogiczne Romanowów, wpisując ich imiona i numery w odpowiednie miejsca (ramki). Uwaga: uwzględnij tylko osoby wymienione poniżej. Aleksander I, Aleksander II, Aleksander III, Mikołaj II, Paweł I 
Mikołaj I 
I
Ćwiczenie 66. (4 punkty) Zamieszczonym poniżej czterem reprodukcjom obrazów ilustrujących polskie powstania przyporządkuj właściwe podpisy, umieszczając odpowiednie cyfry w zaznaczonych miejscach. 
Ćwiczenie 67. (2 punkty) Przeczytaj fragment pracy historyka Brendana Ó hEithira. „Straszliwa klęska, która zdziesiątkowała w następnych latach ludność Irlandii i przyczyniła się do tego, że język irlandzki (którym mówiono na co dzień na obszarach spustoszonych potem przez głód) o mało nie przestał istnieć, była tragedią całego narodu. W latach wielkiego głodu 1845-1851 wskutek śmierci głodowej, chorób i emigracji do Anglii i Ameryki liczba ludności spadła z 8 do 6,6 min. W okresie poprzedzającym te wydarzenia, w czasie wojen napoleońskich w Europie, zwiększyły się obszary gruntów ornych ze względu na potrzeby wojska. Zakończenie wojen w 1815 roku odbiło się w znaczący sposób na gospodarce Irlandii: gdy ziemniaki stały się podstawą pożywienia większości ludności wiejskiej, nastąpiła zmiana, zaczęło przeważać pasterstwo. Pociągnęło to za sobą wielkie bezrobocie, zwłaszcza wśród tych, którzy wyżywienie zawdzięczali małym spłachetkom ziemi (powstałym w procesie dzielenia dziedziczonych gruntów), pozwalającym im na uprawę ziemniaków w ilości wystarczającej zaledwie na ich własny użytek. Populacja wzrosła do 8 min, z czego dwie trzecie uzależnione było od rolnictwa, którego poziom był przeważnie bardzo niski. Kiedy zaraza zniszczyła zbiory ziemniaków, skutek okazał się tragiczny: przepadło jedyne źródło pożywienia. Rząd w Londynie, mimo że był świadom narastającego problemu, nie poświęcał Irlandii zbytniej uwagi, toteż głód przybrał rozmiary klęski, zanim wprowadzono szerszy program pomocy. Również po jego wprowadzeniu kryzys w Irlandii stanowił sprawę drugorzędną dla ówczesnej brytyjskiej polityki gospodarczej. Polityka ta polegała na nieingerowaniu w siły rynkowe." B. Ó hEithir, Historia Irlandii, Warszawa 2000, s. 36-38
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… B. Na podstawie tekstu Ó hEithira wyjaśnij konsekwencje klęski głodu w Irlandii w połowie XIX wieku dla kultury tego kraju. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ćwiczenie 68. (5 punktów) Przeczytaj fragment tekstu Benedetta Croce. „Naturalna duma z wielkich zwycięstw wojskowych z 1866 i 1870 roku oraz z faktu, że Niemcy stały się mocarstwem europejskim, przypominała [...] hegemonię, jaką sprawowały w przeszłości inne narody: Grecja - niczym Europa wobec Wschodu, Rzym, o którym słyszał niegdyś niemal cały świat, wreszcie same Niemcy, które wiele zdziałały dzięki swym saksońskim i szwabskim cesarzom od X do XIII wieku. Poza tym wpływ miała budząca zawiść hegemonia Anglii na większości lądów i mórz, a także pamięć o tym, jak dalece okazała się ona czujna i sprawna w wyeliminowaniu swych konkurentek na kontynencie: Hiszpanii, Holandii, Francji. Z tych przesłanek wyciągnięto wniosek, że dla Niemiec walka już się zaczęła. Miały one podjąć na nowo chwalebne dzieło swoich cesarskich bohaterów średniowiecznych dzięki Hohenzollernom." B. Croce, Historia Europy w XIX wieku, Warszawa 1998, s. 321
B. Uporządkuj chronologicznie podanych królów Prus z dynastii Hohenzollernów, wpisując ich imiona i numery w odpowiednie rubryki poniższej tabeli. Władcy: Wilhelm I, Wilhelm II, Fryderyk III, Fryderyk Wilhelm IV
C. Wymień rok, od którego królowie Prus z dynastii Hohenzollernów nosili tytuł cesarzy Niemiec. …………………………………………………………………………………………… Ćwiczenie 69. (3 punkty) Przeczytaj fragment pracy historyka Janusza Pajewskiego: „W 1806 r. Kraj Przylądkowy zajęli Anglicy. [.. .J Burowie [...] opuścili swe dotychczasowe siedziby i rozpoczęli wędrówkę na północ, za rzekę Oranje. Była to wędrówka masowa, tzw. treek [...]. Pośród ciężkich walk z mieszkańcami kraju, Zulusami, założyli Burowie Wolne Państwo Orania i Republikę Południowoafrykańską, zwaną potocznie Transwalem. [...] W 1867 r., w pobliżu rzeki Oranje, odkryto złoża diamentów." J. Pajewski. Historia powszechna 1871-1918, Warszawa 2002 s. 201-202
„Za przełomowy dla historii Afryki Południowej można uznać rok 1867 - rok znalezienia nad rzeką Oranje pierwszych diamentów. W latach 1868-1869 znaleziono też diamenty nad dolnym biegiem rzeki Vaal. W 1870 r. niezwykle bogate pokłady odkryto w miejscu, które otrzymało wkrótce nazwę Kimberley. [...] Ale - na czyim terytorium znajdowały się bogate znaleziska? Odpowiedź na to pytanie nie była łatwa, albowiem zgłaszających pretensje do tego nieurodzajnego, zaniedbanego i nikomu dotąd niepotrzebnego terytorium było sporo." J. Balicki, Historia Burów, Wrocław 1980, s. 121, 123
B. Podkreśl właściwe zakończenie zdania. Wojny burskie toczyły się na przełomie XIX i XX wieku między:
C. Na podstawie obu tekstów wyjaśnij główną przyczynę wojen burskich. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ćwiczenie 70. (5 punktów) Posługując się przytoczonymi w tabeli danymi, wykonaj poniższe polecenia. Tabela: Produkcja żelaza (bez stali) w wybranych krajach w latach 1820-1910 (w min ton)
Źródto: Epochen und Strukturen, t. 2, Vom Absolutismus bis zur Gegenwart, Frankfurt am Main 1996, s. 131 A. Wymień kraj, który w roku 1890 wyprodukował najwięcej żelaza w Europie. ………………………………………………………………………………………… B. Wymień lata, w których Niemcy wyprzedziły kolejno Francję i Wielką Brytanię pod względem ilości wyprodukowanego żelaza. ……………………………………………………………………………………… C. Podaj główną przyczynę tak szybkiego tempa wzrostu produkcji żelaza w Niemczech w tym okresie. ………………………………………………………………………………………… D. Oblicz, ile razy więcej żelaza wyprodukowały Stany Zjednoczone w porównaniu z Rosją w 1910 roku, i podaj wynik w liczbach całkowitych. ………………………………………………………………………………………… E. Podaj główną przyczynę dyspropocji w wysokości produkcji żelaza między Stanami Zjednoczonymi a Rosją na przełomie XIX i XX wieku .…………………………………………………………………………………………
„W drugiej polowie XIX wieku nie mogło też zabraknąć osobnych pomieszczeń bibliotecznych w nowo wznoszonych rezydencjach wielkiej burżuazji. W pałacach miejskich warszawskich i łódzkich finansistów czy przemysłowców bibliotekę urządzano w ciągu pomieszczeń reprezentacyjnych, meblowano ją masywnymi, ciemnymi sprzętami w stylu neorenesansowym czy neobarokowym; wystrój pokoju uzupełniały mroczne w tonacji tkaniny - portiery, zasłony i dywany, a ściany pokrywała najczęściej dębowa boazeria. Tak wyglądały biblioteki w warszawskim pałacu Leopolda Kronen-berga, w kamienicy znanego wydawcy, Salomona Lewentala, w łódzkich rezydencjach Poznańskich, Scheiblerów czy Herbstów." A. Sieradzka, Przechadzki po dawnych wnętrzach czyli jak niegdyś mieszkano w Polsce, Warszawa 2001, s. 98
Paląc Poznańskich w Łodzi Wnętrze patacu Poznańskich w Łodzi
Ćwiczenie 72. (3 punkty) Przeczytaj fragment pracy historyka Johna W. Hal la. „Pierwsze sygnały rozwoju ekonomicznego pojawiły się w sferze innej niż imponujący wielki przemysł, i to jej zawdzięcza Japonia podstawę, dzięki której osiągnęła swoją pozycję ekonomiczną w skali światowej. Jednym z najważniejszych czynników było rozszerzenie w tym czasie produkcji jedwabiu na eksport. Przemysł ten korzeniami tkwił w tradycyjnej gospodarce wiejskiej, a równocześnie służył zaspokojeniu rosnącego zapotrzebowania na świecie. Odkąd Japończycy zdołali unowocześnić tę produkcję i sprostać wymaganiom jakościowym stawianym przez rynek europejski, japoński jedwab zaczął się cieszyć ogromnym popytem. W latach 1899 - 1903 Japonia produkowała ponad sześć tysięcy osiemset ton surowego jedwabiu rocznie, stając się największym jego dostawcą na rynek światowy. Drugim, obok jedwabiu, źródłem wielkich dochodów stała się bawełniana przędza. Wprowadziwszy zmechanizowaną technikę przędzenia Japończycy szybko zaadoptowali strukturę swego rynku pracy do potrzeb nowego przemysłu. Dzięki przesunięciu znacznych nadwyżek siły roboczej (głównie kobiet) z gospodarstw wiejskich do nowych fabryk, na warunkach krótkoterminowych umów, uprzemysłowienie mogło postępować bez poważnego naruszenia tradycyjnej bazy ekonomicznej na obszarach wiejskich. [...] Mając dzięki tym dwóm przemysłom zapewniony dodatni bilans handlowy, Japonia stopniowo przechodziła do bardziej zróżnicowanej produkcji przemysłowej, jednak dopiero po 1905 roku wyniki zaczęły być dostrzegalne na rynku krajowym i zagranicznym." J.W. Hall, Japonia od czasów najdawniejszych do dzisiaj, Warszawa 1979, s. 252-253
……………………………………………………………………………………………… B. Wyjaśnij główną przyczynę, dla której w pierwszej kolejności Japończycy rozwinęli te dwie gałęzie przemysłu. …………………………………………………………………………………………… C. Podkreśl właściwe zakończenie zdania. W ramach japońskich reform ery Meiji:
|
